Akt o rynkach cyfrowych (DMA) przyjęty przez Parlament Europejski – pierwszy krok w kierunku regulacji sektora cyfrowego

5 lipca br. Parlament Europejski przyjął rozporządzenie w sprawie kontestowalnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym (akt o rynkach cyfrowych) („DMA”). Akt wejdzie w życie dwadzieścia dni od publikacji w Dzienniku Urzędowym UE, a zacznie obowiązywać sześć miesięcy od tej daty. Obowiązki konstruowane na gruncie aktu o rynkach cyfrowych (DMA) znacząco wpłyną na funkcjonowanie przedsiębiorstw będących dostawcami podstawowych usług platformowych (np. pośrednictwa internetowego, czy platformy e-commerce), którzy wyznaczeni zostaną jako strażnicy dostępu (tzw. „gatekeepers”). Odpowiednio, obowiązki te wpłyną również na zwiększenie uprawnień podmiotów korzystających z usług strażników dostępu.

Kto zostanie wyznaczony jako strażnik dostępu?

Celem aktu o rynkach cyfrowych (DMA) jest ochrona kontestowalności oraz eliminowanie nieuczciwych praktyk w sektorze cyfrowym. Największy wpływ na wyżej wskazane parametry mają dostawcy dużych platform internetowych. Najprawdopodobniej za strażników dostępu uznani zostaną przede wszystkim Amazon, Meta, Apple, Microsoft oraz Google.

Zgodnie z aktem o rynkach cyfrowych (DMA), strażnikiem dostępu będzie przedsiębiorstwo, które spełnia łącznie następujące kryteria:

• a) wywiera znaczący wpływ na rynek wewnętrzny

domniemywa się, że kryterium to jest spełnione, jeżeli przedsiębiorstwo, w skład którego wchodzi dostawca, uzyskało na przestrzeni ostatnich 3 lat obrotowych roczny obrót na terytorium EOG wynoszący co najmniej 7,5 mld EUR lub jeżeli średnia kapitalizacja rynkowa lub równoważna godziwa wartość rynkowa przedsiębiorstwa, w skład którego wchodzi dostawca, wynosiła co najmniej 75 mld EUR w ostatnim roku obrotowym i jeżeli świadczy on podstawową usługę platformową w co najmniej trzech państwach członkowskich

• b) świadczy podstawową usługę platformową będącą ważnym punktem dostępu

domniemywa się, że kryterium to jest spełnione, jeżeli z podstawowej usługi platformowej w ostatnim roku obrotowym korzystało miesięcznie ponad 45 mln aktywnych użytkowników końcowych mających siedzibę lub miejsce pobytu w Unii oraz rocznie ponad 10 000 aktywnych użytkowników biznesowych z siedzibą w Unii

• c) osiągnęło lub w niedalekiej przyszłości osiągnie ugruntowaną i trwałą pozycję w prowadzonej działalności

domniemywa się, że kryterium to jest spełnione, jeżeli progi wymienione w pkt b zostały osiągnięte w każdym z trzech ostatnich lat obrotowych.

Jakie obowiązki nałożono na strażników dostępu?

Strażnicy dostępu będą zobowiązani do m.in.:

a) zapewnienia użytkownikom nieodpłatnego dostępu do danych wygenerowanych w trakcie korzystania z podstawowej usługi platformowej strażnika dostępu;

b) umożliwienia użytkownikom (i) zmiany ustawień domyślnych, (ii) odinstalowania zainstalowanych fabrycznie aplikacji, (iii) instalowania aplikacji lub sklepów z aplikacjami innych dostawców oraz (iv) łatwej rezygnacji z subskrypcji świadczonych przez strażnika dostępu usług;

c) zagwarantowania interoperacyjności systemu operacyjnego, sprzętu lub funkcji oprogramowania;

d) zapewnienia przedsiębiorstwom reklamującym swoje towary / usługi dostępu do narzędzi pomiaru wydajności strażnika dostępu.

Strażnicy dostępu będą mieli zakaz m.in.:

a) uprzywilejowanego traktowania własnych usług platformowych (tzw. self-preferencing) z którym łączy się nakaz transparentnego, niedyskryminacyjnego oraz sprawiedliwego plasowania;

b) łączenia danych wygenerowanych z różnych źródeł przez użytkownika bez jego skutecznej zgody oraz wykorzystywania tych danych do konkurowania z nim na własnej platformie;

c) stosowania klauzuli MFN (most-favored-nation) tj. zobowiązania użytkowników do nieoferowania produktów lub usług poza platformą strażnika dostępu na korzystniejszych warunkach;

d) śledzenia / profilowania użytkowników poza platformą bez ich skutecznej zgody celem wykorzystania mechanizmów reklamy ukierunkowanej.

Obowiązek informowania o koncentracjach

Strażnicy dostępu będą zobowiązani do informowania Komisji Europejskiej („KE”) o każdej planowanej koncentracji dot. sektora cyfrowego lub gromadzenia danych niezależnie od tego czy taka koncentracja podlega zgłoszeniu na podstawie unijnego lub krajowego prawa konkurencji.

Ma to na celu zwiększenie transparentności na rynku cyfrowym oraz wyposażenie Komisji w możliwości szczegółowej analizy, a w konkretnych przypadkach zapobieżenia, transakcji, które mogą zmniejszać kontestowalność rynków cyfrowych.

Uprawnienia podmiotów pokrzywdzonych działaniami strażników dostępu

Akt o rynkach cyfrowych (DMA) przyznaje każdemu podmiotowi prawo do informowania krajowego organu ochrony konkurencji lub bezpośrednio KE o wszelkich nieuczciwych bądź zmniejszających kontestowalność praktykach strażników dostępu. Celem regulacji jest zwiększenie efektywności egzekwowania obowiązków nałożonych na strażników dostępu. KE na podstawie przekazanych informacji ma prawo do (i) przeprowadzenia postępowania w sprawie nałożenia na strażnika dostępu kary za niewypełnianie lub systematyczne niewypełnianie obowiązków (ii) przeprowadzenia badania rynku celem zidentyfikowania nowych podstawowych usług platformowych lub nieuczciwych praktyk oraz (iii) przeprowadzenia badania rynku celem wyznaczenia strażników dostępu.

POBIERZ PDF_Akt o rynkach cyfrowych (DMA)

Autorzy:

Iwona Her, partner w departamencie korporacyjnym oraz lider praktyki ochrony konkurencji.

Łukasz Bartosiewicz, paralegal w zespole ochrony konkurencji.