Prawo konkurencji na rynku pracy – nowy poradnik UOKiK

Prawo konkurencji na rynku pracy pozostaje gorącym tematem w Polsce i na świecie. UOKiK, w ślad za światowymi trendami w zakresie naruszeń prawa konkurencji na rynku pracy, wydał poradnik mający stanowić wytyczne dla przedsiębiorców, w tym przede wszystkim działów HR. UOKiK ze swym poradnikiem dołącza m.in. do takich organów jak CMA (brytyjski organ ochrony konkurencji), Federalnej Komisji Handlu w USA i Komisji Europejskiej, które w ostatnich latach kładą istotny nacisk na ochronę konkurencji na rynku pracy.

O czym mowa w poradniku?

Poradnik UOKiK „Zmowy i nadużycia na rynku pracy. Prawo konkurencji a sprawy pracownicze” przedstawia praktyki na rynku pracy, które w ocenie UOKiK mogą być niedozwolone z punktu widzenia prawa konkurencji.

W poradniku UOKiK podkreśla, że porozumienia ograniczające konkurencję na rynku pracy mogą wpływać negatywnie zarówno na sytuację pracowników (w tym zwłaszcza ich wynagrodzenia), jak i dynamikę rozwoju gospodarczego. W poradniku UOKiK wskazuje, że antykonkurencyjne praktyki na rynku pracy mogą obejmować:

• Wspólne ustalanie wysokości płac: np. ustalanie górnego pułapu zarobków czy brak podwyżek (tzw. wage-fixing).
• Porozumienia o niekonkurowaniu o pracowników (no-poaching): eliminowanie ryzyka, że konkurent zrekrutuje pracownika.
• Ustalanie innych warunków pracy: np. benefitów, liczby dni pracy zdalnej, które wpływają na atrakcyjność pracodawcy.

UOKiK podkreśla również, że zakazy konkurencji w umowach z pracownikami lub osobami na tzw. samozatrudnieniu co do zasady nie stanowią przedmiotu jego zainteresowania. W zakresie osób samozatrudnionych UOKiK podkreśla również, że koordynacyjna działalności takich przedsiębiorców może nie stanowić naruszenia prawa konkurencji lub co najmniej może nie stanowić priorytetu w działaniach UOKiK.

Prezes UOKiK wszczyna postępowanie wyjaśniające na rynku pracy

Prezes UOKiK po otrzymanych sygnałach wszczął postępowanie wyjaśniające dotyczące praktyk sieci handlowych oraz firm przewozowych obsługujących tych przedsiębiorców. Prezes UOKiK podejrzewa zawarcie porozumienia między przedsiębiorcami świadczącymi usługi dla sieci handlowych, polegające na niekonkurowaniu o pracowników. Postępowanie obejmie również sprawdzenie, czy tego typu ustalenia były koordynowane przez sieci handlowe.

Nie są to pierwsze postępowania w zakresie naruszeń prawa konkurencji na rynku pracy. Już w latach 2022-2023 Prezes UOKiK wydał decyzje nakładając kary na kluby sportowe i ich związki za naruszenia prawa konkurencji w związku decyzjami w zakresie ustalania wynagrodzeń zawodników w rozgrywkach koszykarskich i żużlowych.  Prezes UOKiK stosował również wezwania miękkie względem innych przedsiębiorców.